བོད་སྐད་གསུངས་རོགས།
ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་བཙལ་འབྲས་ཕལ་ཆེར11ཡོད། བཙལ་ཡུན་སྐར་ཆ 0.191
ཡིན།
ཁེ་ཕི་ལེར་རྒྱུ་སྐར་འགུལ་སྐྱོད་གཏན་སྲོལ།
མིན་པར་འཇོང་དབྱིབས་ཡིན་ན། ད་གཟོད་ཧེ་བག་དེར་འགྲེལ་རྒྱག་ཐུབ་པར་གསུངས། ཁོང་གིས་ད་དུང་རྒྱུ་སྐར་འགུལ་སྐྱོད་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་གཞན་པའང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་རེད། ཁེ་ཕི་ལེར་གྱིས་སྤྱི་ལོ1609ལོ་དང་སྤྱི་ལོ1619ལོར་ཁོང་གིས་གསར་རྟོགས་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་སྔ་རྗེས་སུ་དུས་དེབ་ཏུ་སྤེལ་ཞིང་། རྗེས་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་ཁེ་ཕི་ལེར་རྒྱུ་སྐར་འགུལ་སྐྱོད་གཏན་སྲོལ་ཟེར
ཉི་མ་དང་རྒྱུ་སྐར་བར་གྱི་འགུག་ཤུགས།
ཉི་མས་རྒྱུ་སྐར་ལ་བཏོན་པའི་འགུགས་ཤུགསfདེ་རྒྱུ་སྐར་ནས་ཉི་མའི་བར་ཐགr དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། དེས་ན་དེ་དག་བར་དུ་ངེས་ཚད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། ཁེ་ཕི་ལེར་རྒྱུ་སྐར་འགུལ་སྐྱོད་གཏན་སྲོལ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ལྟར་ན། རྒྱུ་སྐར་གྱིས་ཉི་མ་སྒོར་ལྟེ་བྱས་ནས་འགྲོས་སྙོམས་འགུལ་སྐྱོད་བྱེད་པ་ཡིན། ཉི་མས་རྒྱུ་སྐར་ལ་བཏོན་པའི་འགུག་ཤུགས་དེ་རྒྱུ་སྐར་འགྲོས་སྙོམས
ཉེ་རབས་མཚན་ཉིད་རིག་པས་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་པ་བླ་མེད་ཐོན་ཡོད་ཟེར་དོན་ཅི་རེད།
འཇིག་རྟེན་རྙིང་པ་དེ་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པ་ནས་བཟུང་། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་མྱུར་ལམ་དུ་ཕྱོགས་པའི་དུས་རབས་ཡིན།དཔེ་ན། ཀུ་པེ་ཉེའུ(1473-1543）དང་། ཁེ་ཕི་ལེར་（1571-1630）ཅ་ལི་ལུའེ་(1564-1642）ཉིའུ་ཏུན་（1642-1727）སོགས་དུས་རབས་གཅིག་ལ་ངོ་ཚབ་ཐུབ་པའི
ཅི་ཞིག་ལ་མི་མངོན་པའི་དངོས་བོ་ཟེར།
ཉི་མའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད། ཉི་མའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་དུ་ལྟེ་བ་དང་བར་ཐག་ཇི་འདྲ་རིང་བའི་རྒྱུ་སྐར་གྱི་ཐིག་འགྲོས་ཚད་ནི་དེ་འདྲ་ཆུང་། འདི་ནི་མིང་གྲགས་ཆེ་བའི་ཁེ་ཕི་ལེར་གཏན་སྲོལ་གྱིས་ང་ཚོར་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ཐེབས་ནས་བྱུང་བའི་སྐར་རྒྱུད་ཉེ་འཁོར་གྱི་དངོས་གཟུགས་ཀྱི་འགུལ་སྐྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཁེ་ཕི་ལེར་
རྒྱང་མཐོང་གིས་རྒྱང་རིང་གི་དངོས་གཟུགས་མཐོང་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན།
རང་བཅོན་ལ་ལྷུང་ནས་བཙོན་རའི་སྡུག་མྱངས། ཀཱ་ལཱི་ལེ་ཡི་རྒྱང་མཐོང་ནི་འབུར་ཤེལ﹙ལྟ་ཤེལ﹚ཞིག་གིས་བསྒྲིགས་པ་ཡིན་ལ་མཐོང་ལམ་ཅུང་དོག ཁོའི་གྲོགས་པོ་གནམ་དཔྱད་མཁས་པ་ཁེ་ཕི་ལེར་བྱ་བས་དེ་ལ་ལེགས་བཅོས་བྱས་ཡོད། ཁེ་ཕི་ལེར་རྒྱང་མཐོང་གི་སྔོན་ན་ཚངས་ཐིག་ཆེ་ལ་མདོ་ཐག་རིང་བའི་འབུར་ཤེལ་ཞིག་ཡོད་པས་མཐོང་ཤེལ་ལྟག་ན་ཚངས་ཐིག་ཆུང་བའི་ཀོང་ཤེལ་ཞིག་ཡོད
རྒྱང་མཐོང་གིས་རྒྱང་རིང་གི་དངོས་གཟུགས་མཐོང་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན།
རང་བཅོན་ལ་ལྷུང་ནས་བཙོན་རའི་སྡུག་མྱངས།ཀཱ་ལཱི་ལེ་ཡི་རྒྱང་མཐོང་ནི་འབུར་ ཤེལ﹙ལྟ་ཤེལ﹚ཞིག་གིས་བསྒྲིགས་པ་ཡིན་ལ་མཐོང་ལམ་ཅུང་དོག ཁོའི་གྲོགས་པོ་གནམ་དཔྱད་མཁས་པ་ ཁེ་ཕི་ལེར་བྱ་བས་དེ་ལ་ལེགས་བཅོས་བྱས་ཡོད། ཁེ་ཕི་ལེར་རྒྱང་མཐོང་གི་སྔོན་ན་ཚངས་ཐིག་ཆེ་ལ་མདོ་ཐག་ རིང་བའི་འབུར་ཤེལ་ཞིག་ཡོད་པས་མཐོང་ཤེལ་ལྟག་ན་ཚངས་ཐིག་ཆུང་བའི་ཀོང་ཤེལ་ཞིག་ཡོད
ཅི་ཞིག་ལ་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་ཟེར།
རྐྱེན་ཡིན། སའི་གོ་ལའི་ཐོག་གི་དངོས་གཟུགས་ལ་ལྗིད་ཤུགས་ཐེབས་པ་ནི་སའི་གོ་ལ་དང་དངོས་གཟུགས་བར་དུ་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་བྱུང་བ་རེད། ཉིའུ་ཏུན་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་གཏན་སྲོལ་དེ་ཁེ་ཕི་ལེར་གྱི་རྒྱུ་སྐར་གཏན་སྲོལ་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ། དེ་བས1678ལོར་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས། གཏན་སྲོལ་འདིས་དངོས་གཟུགས་གང་རུང་གཉིས་བར་དུ་ཕན་ཚུན
འབྲེལ་ཡོད་འཚོལ་བཤེར།
|
|
མཐོ་རིམ་འཚོལ་བཤེར། |
ཁེ་ཕི་ལེར་རྒྱུ་སྐར་འགུལ་སྐྱོད་གཏན་སྲོལ།
-
འཇར་མིན་གྱི་གནམ་དཔྱད་རིག་པ་བ་ཁེ་ཕི་ལེར་གྱིས་ལོ་ངོ20ཡི་རིང་ལ་ཏེན་མག་གནམ་དཔྱད་རིག་པ་བ་ཏི་གོ(Tycho Brahe,1546-1601)ཡི་རྒྱུ་སྐར་གྱི་ལྟ་འཇལ་ཟིན་ཐོར་ཞིབ་འཇུག.....
འབྲེལ་ཡོད་ནང་དོན་སྐོར།
འདི་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་བརྡ་ལྟར་ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་བཙལ་འབྲས་ཡིན་པ་ལས། དྲ་ཚིགས་དེ་གའི་ནང་དོན་དང་ལྟ་ཚུལ་ལ་འཐད་འདུན་ཅི་ཡང་བསྟན་མེད།