བོད་སྐད་གསུངས་རོགས།
ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་བཙལ་འབྲས་ཕལ་ཆེར24ཡོད། བཙལ་ཡུན་སྐར་ཆ 0.141
ཡིན།
ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ།
ཕི་ལང་ཁེས་ཚད་རྡུལ་རྟོག་བཟོ་བཏོན། ཁོས་འགྱེད་འཕྲོ་ནི་དངོས་པོ་དང་འདྲ་བར་ནུས་ཚད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྡེ་ཚན་ཏེ་ཚད་རྡུལ་གྱིས་མངོན་འགྱུར་བྱས་པ་ཡིན་པར་འདོད། རྟོག་བཟོ་དེས་ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་བྱུང་བ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས། ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་དང་དངོས་ལུགས་རིག་པའི་ལས་རིགས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་འགར་བརྩིས་སྲུང་བྱས་པའི་རང་བྱུང་ཁམས་ལས་བརྒལ་མི་ཐུབ་ཅེས་པའི་རྩ་དོན་དང་འགལ་བ
ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བའི་གཏན་ཚིགས།
ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བའི་གཏན་ཚིགས་ནི་ཉེར་སྤྱོད་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན། ཚད་རྡུལ་གཞུང་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་ཁྲོད་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་དང་རིགས་འདེད་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་གྱི་གཏན་ཚིགས་ཤིག་ཡིན། གཙོ་བོ་ནི་གནའ་གཞུང་གཏན་ཚིགས་བཟོ་བཅོས་བྱེད་པའི་བར་སྦྱོར་མི་སྣ་རྣམས་ཀྱིས་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་ཞིང་འགལ་བ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཚད་རྡུལ་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་གི
ཅི་ཞིག་ལ་ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་ཟེར།
ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་ནི་མ་རྡུལ་སྒྲིག་གཞི་དང་མ་རྡུལ་འོད་སུལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་དང་། རྫས་འགྱུར་གཞི་རྒྱུའི་རང་བཞིན། འོད་ཀྱི་བསྡུ་ལེན་དང་རྩིབས་འཕྲོ་སོགས་ཕྲ་མཐོང་དངོས་རྫས་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆོས་ཉིད་གསེད་གྲོལ་བྱེད་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་རེད། དེས་ང་ཚོར་རང་བྱུང་ཁམས་སྐོར་ལ་ཞིབ་གླེང་བྱེད་ཐབས་དང་བསམ་གཞིགས་བྱེད་ཐབས་གསར་བ་ཞིག་འདོན་སྤྲོད
༄༅།། ཚད་རྡུལ་ཤུགས་རིག་པ།
རང་བཞིན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད། གཞུང་ལུགས་འདི་དེ་འདྲའི་འཐུས་ཚང་ཞིག་མིན་པས། མི་རྣམས་ཀྱི་འདོད་བློ་ཁེངས་པ་ཞིག་མ་བྱུང་། 1925ལོར་ཧེ་སེན་པེར་སོགས་ཀྱིས་དུས་མགོའི་ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བར་དགག་པ་བརྒྱབ་ནས། ལིང་ཚེའི་ཤུགས་རིག་པ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་། 1926ལོར་ཧྲོ་ཏིན་ཨེར་གྱིས་ཏི་པི་རོ་ལིའི་རླབས་རིལ་གཉིས་གཤིས་གཞིར་བཟུང་ནས་རླབས་འགུལ་ཤུགས་རིག་པ
མ་རྡུལ་གྲུབ་ཚུལ་གཞུང་ལུགས་དང་རི་མོ་དང་པོ་མཁོ་འདོན་མཁན་ནི་སུ་ཡིན།
copenh agen，哥本哈根）ཞེས་པར་སྐུ་འཁྲུངས། ཁོང་ནི་མ་རྡུལ་གྲུབ་ཚུལ་གཞུང་ལུགས་དང་རི་མོ་དང་པོ་འཁོ་འདོན་གནང་མཁན་ཡིན། ཁོང་གིས་ལྟོས་ཟླའི་རིགས་པ་བཏོན་ཏེ། ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་དང་ཚད་རྡུལ་ཤུགས་རིག་པ（量子力学）འཛུགས་པར་ནུས་པ་གལ་ཆེན་བཏོན་པར་མ་ཟད། གཞི་རྒྱུ་ཡི་དངོས་ལུགས་དང་རྫས་འགྱུར་རང་བཞིན་ལ་གནད་དུ་ཁེལ་པའི་འགྲེལ་བཤད་བྱས་ནས
དབུ་མའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལ་དཔྱད་པ་ཞེས་པའི་རྩོམ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་ཚ་བ་མདའ་སྨྱུག་ལ་བཤད་པ།༧
ཀྱི་རིག་ཚན་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཤེས་ཏེ། དངོས་ལུགས་རིགས་པའི་ཤེས་བྱའི་ཁོག་བུབས་ནི། ཤུགས་རིག་པ་དང། ཚ་བའི་རིག་པ། གློག་ཁབ་ལེན་གྱི་རིག་པ། འོད་ཀྱི་རིག་པ། ལྟོས་བཅོས་སྨྲ་བ། ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་དང་ཚད་རྡུལ་ཤུགས་རིག་པ། མ་རྡུལ་ཉིང་གི་རིག་པ་དང་། ཕྲ་རྡུལ་དངོས་ལུགས་སྨྲ་བ། སྲ་གཟུགས་དངོས་ལུགས། གནམ་རིག་དངོས་ལུགས་བཅས་ཡིན་ལ། དེ་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རིག་པ་དག་སྲ་གཟུགས
༄༅། །སྙན་ངག་པ་ཚོས་ཡང་སྙིང་ཅི་ཞིག་འཚོལ།
འཚོལ་དགོས།། ཤེས་རིག་སྦས་ཡུལ་བརྒྱ་ཡི་ཡ་མཐའ་ནས་འགྲེང་བའི།། གནའ་བོའི་ཟུར་གསུམ་བང་སོའི་དཔངས་ཚད་དེ་འཚོལ་དགོས།། ཚད་ལྡན་གཞུང་ལུགས་ཁྲི་ཡི་མས་སྣེ་ནས་རྙེད་པའི།། དེང་རབས་ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བའི་ཟབ་ཚད་དེ་འཚོལ་དགོས།། ཁྲག་གི་རྒྱ་མཚོ་འཕྱུར་བའི་རླབས་རྩེ་ནས་འཕུར་བའི།། ཕུག་རོན་དཀར་མོའི་མགྲིན་པའི་གསང་འཕྲིན་དེ་འཚོལ་དགོས།། ཞི་བདེའི་ལྷིང་འཇགས་འཁྱིལ་བའི་ཀློང
དབུ་མའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལ་དཔྱད་པ་ཞེས་པའི་རྩོམ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་ཚ་བ་མདའ་སྨྱུག་ལ་བཤད་པ།༦
ཡིན་པར་རློམ་བཞིན་འདུག །དཔེར་ན་གསེར་རྟ་མཁན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་ལགས་ཀྱི་ཞལ་ནས། དངོས་ཁམས་ཚན་རིག་ལ་སྔ་རབས་རྡུལ་ཕྲན་སྨྲ་བ་དང༌། ཉེ་རབས་ལྟོས་བཅས་སྨྲ་བ། དེང་རབས་ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ་བཅས་ཅུང་གླེང་རིན་ཡོད་པའི་ལུགས་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་ནི་བྱེ་སྨྲའི་གྲུབ་མཐའི་ཆ་ཤས་ཙམ་དང༌། གཉིས་པ་ནི་མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའི་ཆ་ཤས་ཙམ། གསུམ་པ་ནི་སེམས་ཙམ་པའི་གྲུབ་མཐའི
སྙན་ངག་པ་ཚོས་ཡང་སྙིང་ཅི་ཞིག་འཚོལ།
འཚོལ་དགོས།།ཤེས་རིག་སྦས་ཡུལ་བརྒྱ་ཡི་ཡ་མཐའ་ནས་འགྲེང་བའི།།གནའ་བོའི་ཟུར་གསུམ་བང་སོའི་དཔངས་ཚད་དེ་འཚོལ་དགོས།།ཚད་ལྡན་གཞུང་ལུགས་ཁྲི་ཡི་མས་སྣེ་ནས་རྙེད་པའི།།དེང་རབས་ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བའི་ཟབ་ཚད་དེ་འཚོལ་དགོས།།ཁྲག་གི་རྒྱ་མཚོ་འཕྱུར་བའི་རླབས་རྩེ་ནས་འཕུར་བའི།།ཕུག་རོན་དཀར་མོའི་མགྲིན་པའི་གསང་འཕྲིན་དེ་འཚོལ་དགོས།།ཞི་བདེའི་ལྷིང་འཇགས་འཁྱིལ་བའི་ཀློང
དབུ་མའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལ་དཔྱད་པ་ཞེས་པའི་རྩོམ་ལས་འཕྲོས་ཏེ་ཚ་བ་མདའ་སྨྱུག་ལ་བཤད་པ།༡༢
འདེབས་སུ་འགྲོ་བར་དགོངས་ཏེ། རྩོམ་གཞིའི་རྡུལ་དེ་ཆ་བཅས་སུ་ཡོད་པ་ཀླུ་ཡི་དགོངས་པ་ཡིན་རྒྱུར་བྱས་ཀྱང༌། སྟེང་འོག་གི་ངོས་སོ་སོར་དགར་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ཆུང་མཐའ་ཞིག་ག་ལ་སྲིད། ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བས་གཟུགས་མེད་ནུས་ཁྱམས་ཀྱི་ཀློང་ནས་གཟུགས་ཅན་གྱི་གསོབ་རྡུལ་ཐོན་པར་བཤད་པ་འདིས་ད་གཟོད་བོངས་ཚད་ཁོ་ནའི་ཆ་ནས་དཔྱད་པ་གཏོང་བ་དེ་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་བསམ་བློ་ཡིན་པར་ར་འཕྲོད་པ
འབྲེལ་ཡོད་འཚོལ་བཤེར།
|
|
མཐོ་རིམ་འཚོལ་བཤེར། |
ཚད་རྡུལ་སྨྲ་བ།
-
ཕྲ་མཐོང་དངོས་ལུགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་ཁམས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཞིབ་འབྲི་བྱེད་པ་ལ་ཟེར།
འདི་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་བརྡ་ལྟར་ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་བཙལ་འབྲས་ཡིན་པ་ལས། དྲ་ཚིགས་དེ་གའི་ནང་དོན་དང་ལྟ་ཚུལ་ལ་འཐད་འདུན་ཅི་ཡང་བསྟན་མེད།