བོད་སྐད་གསུངས་རོགས།
ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་བཙལ་འབྲས་ཕལ་ཆེར737ཡོད། བཙལ་ཡུན་སྐར་ཆ 0.167
ཡིན།
འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ_ཡོངས་འཛིན་བརྙན་རིས།
ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས།
ཅི་ཞིག་ལ་ཀའེ་སི་གཏན་སྲོལ་ཟེར་རམ།
ཅི་ཞིག་ལ་ཀའེ་སི་གཏན་སྲོལ་ཟེར་རམ།
འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ།
བའོ། རྒྱུ་སྐར་ཡོད་ཚད་ཉི་མར་བསྐོར་ནས་འགུལ་སྐྱོད་བྱེད་པའི་འཁོར་ལམ་ཚང་མ་འཇོང་དབྱིབས་ཡིན་ལ། ཉི་མ་འཇོང་དབྱིབས་ཡོད་ཚད་ཀྱི་མདོ་ཚེག་སྟེང་དུ་གནས་པ་དང(ཁེ་ཕི་ལེར་གཏན་སྲོལ་དང་པོ)། རྒྱུ་སྐར་ཡོད་ཚད་ཀྱི་འཁོར་ལམ་གྱི་མདའ་རིང་ཕྱེད་ཀའི་རང་སུམ་སྒྱུར་དང་སྤྱི་འཁོར་འཁོར་ཡུན་གྱི་རང་ཉིས་སྒྱུར་གྱི་སྡུར་ཐང་ཚང་མ་འདྲ་མཚུངས་ཡིན་པ(ཁེ་ཕི་ལེར
ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ།
ཐད་ཀར་རམ་གཞན་བརྒྱུད་ཀྱི་ཞིབ་བཤེར་དང་ལེན་བྱེད་ཐུབ་དགོས། ལེའུ་འདིའི་རྗེས་ཀྱི་གྲོས་སྡུར་ལས། འདི་ལས་ཐོབ་པའི་སྡོམ་ཚིག་ནི་དོན་དངོས་དང་མཐུན་པའི་རྐྱེན་གྱིས། ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཚན་རིག་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་ཆེས་རླབས་ཆེ་བའི་གཏན་སྲོལ་དུ་གྱུར་པ་མཚོན། དེ་ནི་སྤྱི་ལོ1687ལོའི་ཉིའུ་ཏུན་གྱི་རྒྱུན་གནས་བརྩམས་ཆོས
ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་ཀྱི་གཏན་སྲོལ།
འདི་ནི་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་ཀྱི་གཏན་སྲོལ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན།
ཅི་ཞིག་ལ་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་ཟེར།
སྐོར་བ་རྒྱག་པ་ནི་དེ་དག་བར་དུ་འགུག་ཤུགས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ཡོད་པའི་རྐྱེན་ཡིན། སའི་གོ་ལའི་ཐོག་གི་དངོས་གཟུགས་ལ་ལྗིད་ཤུགས་ཐེབས་པ་ནི་སའི་གོ་ལ་དང་དངོས་གཟུགས་བར་དུ་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་བྱུང་བ་རེད། ཉིའུ་ཏུན་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་གཏན་སྲོལ་དེ་ཁེ་ཕི་ལེར་གྱི་རྒྱུ་སྐར་གཏན་སྲོལ་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ། དེ་བས1678ལོར་ཀུན་ལྡན་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས
༄༅།། ཀུ་ཤུ་ཚོང་རྟགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད།
སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་མཁན་དང་ཨང་རྩིས་རིག་པའི་མཁས་དབང་ཆེན་མོ་སོགས་ཡིན་པའི་ཉིའུ་ཏིན(newton)གྱིས་ཀུ་ཤུའི་ཤིང་སྡོང་འོག་ན་བསམ་གཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའམ་ཀུན་འཛོམས་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་ཞིག་གསར་རྙེད་བྱུང་བའི་རྣམ་པ་དང་། སྡོང་མགོའི་ཀུ་ཤུས་ཀྱང་ཉིའུ་ཏིན་བཞིན་ཚན་རྩལ་གསར་བཏོད་ལ་སྨོན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བྲིས་མོད། རི་མོ་མང་ཞིང་ཉོག་པས་རྟགས་རིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད
ཀུ་ཤུ་ཚོང་རྟགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད།
སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་མཁན་དང་ཨང་རྩིས་རིག་པའི་མཁས་དབང་ཆེན་མོ་སོགས་ཡིན་པའི་ཉིའུ་ཏིན(newton)གྱིས་ཀུ་ཤུའི་ཤིང་སྡོང་འོག་ན་བསམ་གཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའམ་ཀུན་འཛོམས་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་ཞིག་གསར་རྙེད་བྱུང་བའི་རྣམ་པ་དང་། སྡོང་མགོའི་ཀུ་ཤུས་ཀྱང་ཉིའུ་ཏིན་བཞིན་ཚན་རྩལ་གསར་བཏོད་ལ་སྨོན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བྲིས་མོད། རི་མོ་མང་ཞིང་ཉོག་པས་རྟགས་རིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད
༄༅།། ཀུ་ཤུ་ཚོང་རྟགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད།
སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་མཁན་དང་ཨང་རྩིས་རིག་པའི་མཁས་དབང་ཆེན་མོ་སོགས་ཡིན་པའི་ཉིའུ་ཏིན(newton)གྱིས་ཀུ་ཤུའི་ཤིང་སྡོང་འོག་ན་བསམ་གཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའམ་ཀུན་འཛོམས་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་ཞིག་གསར་རྙེད་བྱུང་བའི་རྣམ་པ་དང་། སྡོང་མགོའི་ཀུ་ཤུས་ཀྱང་ཉིའུ་ཏིན་བཞིན་ཚན་རྩལ་གསར་བཏོད་ལ་སྨོན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བྲིས་མོད། རི་མོ་མང་ཞིང་ཉོག་པས་རྟགས་རིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད
ཀུ་ཤུ་ཚོང་རྟགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད།
སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་མཁན་དང་ཨང་རྩིས་རིག་པའི་མཁས་དབང་ཆེན་མོ་སོགས་ཡིན་པའི་ཉིའུ་ཏིན(newton)གྱིས་ཀུ་ཤུའི་ཤིང་སྡོང་འོག་ན་བསམ་གཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའམ་ཀུན་འཛོམས་འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ་ཞིག་གསར་རྙེད་བྱུང་བའི་རྣམ་པ་དང་། སྡོང་མགོའི་ཀུ་ཤུས་ཀྱང་ཉིའུ་ཏིན་བཞིན་ཚན་རྩལ་གསར་བཏོད་ལ་སྨོན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བྲིས་མོད། རི་མོ་མང་ཞིང་ཉོག་པས་རྟགས་རིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད
ཉིའུ་ཏུན་འགུལ་སྐྱོད་གཏན་སྲོལ་གཉིས་པ་སློབ་ཁྲིད་ཐད་ཀྱི་བསམ་གཞིག
ཀྱིས་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། འཁོར་འགུལ་འགུལ་སྐྱོད་ནི་དེ་དང་འབྲེལ་པ་མེད་པ་དང་། ཤུགས་རིག་ཆོས་ཉིད་གཞན་ཞིག་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པ་ཡིན།གསུམ་པ། ཉིའུ་ཏུན་གཏན་སྲོལ་གཉིས་པའི་དངོས་ལུགས་འདུས་དོན།1.ཉིའུ་ཏུན་གཏན་སྲོལ་གཉིས་པ་དང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་པ།ཉིའུ་ཏུན་གཏན་སྲོལ་གཉིས་པ་ནི་རྫས་ཚེག་ཤུགས་རིག་གི་སྲོག་ཤིང་ལྟ་བུའི་ལྟེ་གནད
འབྲེལ་ཡོད་འཚོལ་བཤེར།
|
|
མཐོ་རིམ་འཚོལ་བཤེར། |
འགུག་ཤུགས་གཏན་སྲོལ།
-
གནའ་རབས་སུ། གནམ་གཟུགས་ཀྱི་འགུལ་སྐྱོད་ཐད་མི་རྣམས་ལ་ས་གཞིའི་ལྟེ་སྙིང་སྨྲ་བ་དང་ཉི་ལྟེ་སྨྲ་བ་ཞེས་པའི་འགལ་ཟླའི་ལྟ་ཚུལ་རིགས་གཉིས་བྱུང་ཡོད། ས་གཞིའི་ལྟེ་སྙིང་སྨྲ.....
འདི་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་བརྡ་ལྟར་ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་བཙལ་འབྲས་ཡིན་པ་ལས། དྲ་ཚིགས་དེ་གའི་ནང་དོན་དང་ལྟ་ཚུལ་ལ་འཐད་འདུན་ཅི་ཡང་བསྟན་མེད།