བོད་སྐད་གསུངས་རོགས།
ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་བཙལ་འབྲས་ཕལ་ཆེར2,308ཡོད། བཙལ་ཡུན་སྐར་ཆ 0.255
ཡིན།
སྡེ་སྲིད_ཡོངས་འཛིན་བརྙན་རིས།
ཁྲིམས་འགལ་སྣུམ་སྦྱང་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་འབར་གས་བྱུང་ནས་མི་100ལྷག་་་
ལྷ་སའི་གཙུགས་ལག་ཁང་གི་མདུན་གྱི་དར་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རག་བསྡུས།
བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ལོ་རྒྱུས་གནད་བསྡུས།
སྡེ་སྲིད།
སྔོན་དུས་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་གོ་གནས་ཤིག་གི་མིང་།རྒྱ་ཡིག 统治者，执政者 དབྱིན་ཡིག regent 1.དག་ཡིག་གསར་བསྒྲིགས་ལས། སྔོན་དུས་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་གོ་གནས་ཤིག་གི་མིང་། 2.བརྡ་དག་མིང་ཚིག་གསལ་བ་ལས། སྐུ་ཚབ། 摄政，代理者。【增】1.省，国。2.统治者，执政者。﹝
སྡེ་སྲིད་འཁྲུངས་ཁང༌།
སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ནི་གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་སའི་བྱང་ངོས་སྤ་རི་དོན་གཅོད་ཁང་ཁོངས་ཉང་བྲན་ནང(སེ་ར་དགོན་པའི་ཉེ་འདབས)སྔར་གྲོང་སྨད་ཅེས་སེ་ར་དགོན་པའི་མཆོད་གཞིས་ཤིག་ཡོད་པ་དེར་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པར་ཡབ་སྡེ་པ་ཨ་སུག་དང་ཡུམ་བུ་འཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས་ཤིང༌། ཁོང་གི་སྐུ་ཞང་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་པས
སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་མན་ངག་ལྷན་ཐབས་ཀྱི་ཟིན་བྲིས།
སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་མན་ངག་ལྷན་ཐབས་ཀྱི་ཟིན་བྲིས།
ཨ་རིར་སླར་ཡང་མངའ་སྡེ་11གིས་ཐེ་རོན་ཕུའུ་སྲིད་གཞུང་ཞུ་གཏུག་བྱས་པ།
གང་བྱུང་དུ་སྤྱོད་པའི་བྱ་སྤྱོད་ནི་ཁྲིམས་འགལ་ཞིག་རེད་ཅེས་སྐྱོན་འཛུགས་བྱས་འདུག དེ་ནི་ཐེ་རོན་ཕུའུ་ཡི་སྒོ་ཁྲལ་གྱི“དབྱུག་པ་ཆེན་པོར”འགྲན་སློང་བྱས་པའི་ཨ་རིའི་མངའ་སྡེ་སྲིད་གཞུང་ཐོག་མ་དེ་རེད། ཁ་ལི་ཧྥུ་ཉི་ཡ་མངའ་སྡེའི་འགོ་འཛིན་གཞུང་དོན་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་གསལ་བསྒྲགས་ལ་གཞིགས་ན། གཏུག་བཤེར་དེ་ཁ་ལི་ཧྥུ་ཉི་ཡ་མངའ་སྡེའི་བྱང་ཁུལ་མཉམ་འབྲེལ
སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་མཛད་པ་མདོར་བསྔུས།
དེ་ཡང་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་སྐུ་རིང་ལ་སྡེ་སྲིད་སྔ་ཕྱི་ལྔ་བྱོན་པའི་ཕྱི་མ་བ་དང་རྒྱལ་དབང་དྲུག་པ་ཆེན་པོའི་སྐབས་སུ་བྱོན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་གཙོ་གཅིག་པུ་ཡིན་ཏེ། ཁོང་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ཆེན་པོས་སྐུ་ཆུང་དུས་ནས་ཐུགས་བརྩེས་སྐྱངས་ཤིང་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསོ་སྐྱོང་དང་སྐྱེད་སྲིང
སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས།
དེ་ཡང་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བའི་སྐུ་རིང་ལ་སྡེ་སྲིད་སྔ་ཕྱི་ལྔ་བྱོན་པའི་ཕྱི་མ་བ་དང་རྒྱལ་དབང་དྲུག་པ་ཆེན་པོའི་སྐབས་སུ་བྱོན་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་གཙོ་གཅིག་པུ་ཡིན་ཏེ། ཁོང་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ཆེན་པོས་སྐུ་ཆུང་དུས་ནས་ཐུགས་བརྩེས་སྐྱངས་ཤིང་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསོ་སྐྱོང་དང་སྐྱེད་སྲིང
སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་རྗེས་ཤུལ་མཇལ་བ།
ཕག་མོ་གྲུབ་པའི་སྐབས་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཏུ་མངོན་ལ།དེ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་བཀའ་བརྒྱུད་པས་བོད་དབུས་གཙང་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་སྐབས་ཀྱི་དང་པོ་སྟེ།ཏྭའི་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྐབས་ནས་སྡེ་སྲིད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ཐོག་མར་བྱུང་བར་མངོན་ལ།དེ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་རབས་བཅུ་གཉིས་ཙམ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ།སྡེ་སྲིད་ཕག་མོ་གྲུ་པ་ཟེར་གྱིན་ཡོད་པར་སྣང་།དེ་ཡང་སྡེ་སྲིད་ཅེས་པའི
ཕག་གྲུའི་སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས།
སྡེ་འཁྲུག་བྱུང་བ་དང༌། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ནང་མཐུན་པ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་རགས་རིམ་ཙམ་གསལ། དགུང་ལོ་སོ་གཉིས་པ་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ཤིང་གླང་སྤྱི་ལོ་༡༤༤༥ལོར་སྐུ་གཤེགས། ༧.ཕག་གྲུ་སྡེ་སྲིད་བདུན་པ། ཆེ་ས་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་ནི། སྡེ་སྲིད་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་ནི། སྡེ་སྲིད་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྤུན་མཆེད་དུ་འཁྲུངས། རིན་སྤུངས་པའི་སྲས་མོ་ཀུན་དགའ་དཔལ་འཛོམས་ཁབ
བཞི། ཕག་གྲུའི་སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས།(3)
7. ཕག་གྲུ་སྡེ་སྲིད་བདུན་པ། ཆེ་ས་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་ནི། སྡེ་སྲིད་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་ནི། སྡེ་སྲིད་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྤུན་མཆེད་དུ་འཁྲུངས། རིན་སྤུངས་པའི་སྲས་མོ་ཀུན་དགའ་དཔལ་འཛོམས་ཁབ་ཏུ་བསུས། སྤྱི་ལོ་1432ལོར་སྐུ་མཆེད་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་སྐུ་གཤེགས་པས་སྲས་ཆེ་བ་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་སྡེ་སྲིད་བསྐོས། སྤྱི་ལོ་1445ལོར
བཞི། ཕག་གྲུའི་སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས།
བཞི། ཕག་གྲུའི་སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས། 1. ཕག་གྲུའི་སྡེ་སྲིད་དང་པོ། ཏཱའི་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་ནི། རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ཆུ་སྟག་སྤྱི་ལོ་1302ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་གསུམ་པ་ནས་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་སློབ་འགོ་ཚུགས། དགུང་ལོ་བདུན་པར་སྤྱན་སྔ་ཚེས་བཞི་པའི་མདུན་ནས་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཞུས། དགུང་ལོ་དགུ་པར་མཁན་ཆེན
འབྲེལ་ཡོད་འཚོལ་བཤེར།
|
|
མཐོ་རིམ་འཚོལ་བཤེར། |
སྡེ་སྲིད་ཀུན་དགའ་ལེགས་པ།
-
འཁྲུངས་ལོ་སྤྱི་ལོ། 1433
-
འདས་ལོ་སྤྱི་ལོ། 1448
འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣའི་སྐོར།
འདི་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་བརྡ་ལྟར་ཡོངས་འཛིན་གྱིས་འཚོལ་བཤེར་བྱས་པའི་བཙལ་འབྲས་ཡིན་པ་ལས། དྲ་ཚིགས་དེ་གའི་ནང་དོན་དང་ལྟ་ཚུལ་ལ་འཐད་འདུན་ཅི་ཡང་བསྟན་མེད།